Śledź nas na:



Cechy prozy modernistycznej

Cechy prozy modernistycznej widoczne są również w opowiadaniu Żeromskiego pt: „Rozdziobią nas kruki, wrony ...” Bohaterem jest Andrzej Borycki przedstawiony jako symbol klęski całego narodu oraz chłop, który jest zacofany, prymitywny, ciemny i nie wie, że powstanie toczy się m.in. o poprawę jego sytuacji. Symbolizuje on naród polski, w którym brakuje poczucia narodowości i chęci do walki o niepodległość ojczyzny. Opisy utworu są bardzo naturalistyczne, czasami odrażające do tego stopnia, że czytelnikowi robi sie mdło. Przykładem może być opis stada żerujących na ciele Boryckiego, ptaków, z których jeden „preparował żebro, inny szczypał nogę, jeszcze inny rozrabiał ....... w czaszce”. Widoczny jest ponadto impresjonizm, potęgujący nastrój przygnębienia i smutku poprzez takie obrazy przyrody jak deszcz, plucha i błoto. Język utworu jest prosty, komunikatywny, przez co każdy czytelnik nie będzie miał problemu z jego odczytaniem.

Jeśli chodzi o utwór Władysława Reymonta „Chłopi”, to tutaj sytuacja jest podobna do tej, jaką mogliśmy zaobserwować w utworach Stefana Żeromskiego. Tematem jest życie bohatera i ludu, chłopa oraz jego stosunki z innymi warstwami społecznymi. Pisarz w sposób bardzo dokładny ukazuje również obyczaje i obrzędy panujące na polskiej wsi, gdzie wielką rolę odgrywa przyroda wyznaczająca rytm życia człowieka. Przykładem może być kopanie kartofli bądź wycinanie kapusty. Wszystko to składa się na naturalizm utworu, w skład którego wchodzi jeszcze „rola popędu płciowego w życiu człowieka, liczne sceny odrażające np. obcięcie nogi przez Kubę oraz brzydota, jako wyraz wierności w odtwarzaniu określonych sytuacji (choroby, nieszczęścia, sceny bijatyk, kłótnie)”.vi Celem tego procesu jest przede wszystkim ukazanie prawdy życiowej chłopów bez zbędnego jej upiększania. Pojawia się w utworze również impresjonizm, poprzez zastosowanie delikatnych, subtelnych barw w opisach przyrody, krajobrazu oraz przeżyć wewnętrznych bohaterów. Do tych dwóch technik pisarskich dołącza jeszcze symbolizm. Autor zwraca uwagę na „przedstawienie pewnych sytuacji i postaci w ten sposób, by osiągnęły one wymiar ponadczasowy, symboliczny, np. scena śmierci Boryny na roli, z którą było związane jego całe życie. W tej scenie Boryna przeobraża się w symbolicznego Siewcę”.vii Język utworu jest stylizowany na ludowy. W dialogach oraz przyśpiewkach ludowych dominuje gwara charakterystyczna dla tytułowych bohaterów. W licznych opisach dominuje język poetycki zawierający wielkie bogactwo środków stylistycznych: metafor, porównań i epitetów. W powieści występują trzy wcielenia narratora. Pierwszy z nich, to narrator realistyczny, który rzeczowo i obiektywnie relacjonuje zdarzenia i okoliczności posługując się językiem poprawnym literackim. Przedstawia wygląd miejsc, osób oraz przebieg zdarzeń. Drugi narrator ujawnia się jako narrator z chłopskiej gromady. „Opowiada szeroko, dokładnie, z dużym zaangażowaniem uczuciowym. Posługuje sie prostą, często wyliczeniową składnią. W jego języku zauważamy najwięcej elementów gwarowych”.viii Ostatni, trzeci z narratorów, to stylizator młodopolski ujawniający się przede wszystkim w opisach przyrody, przeżyć i ludzkich namiętności. Posługuje się językiem nacechowanym emocjonalnie z nielicznymi elementami gwarowymi. Buduje obrazy z wyraźną dbałością o ich wartość estetyczną, styl nasyca metaforyką poetycką oraz bogatym mówieniem, z dużą liczbą epitetów przymiotnikowych.



Zobacz także